Op 20 augustus 2025 was ik bij Sail Amsterdam.
Indrukwekkend om zoveel historie te zien.

Elk schip draagt zijn oorsprong met zich mee en vertelt een eigen verhaal.
Geen schip is zomaar gebouwd, het is gemaakt vanuit een drijfveer: handel, avontuur, overleven of bijdragen.

Dat verhaal zit in het hout, in de vormgeving, in de zeilen.
Het bepaalt hoe het schip zich gedraagt, ook jaren later.

Er is een mooie parallel te trekken naar organisaties.
Want ook daar is de oorsprong bepalend voor het dna.

De dromen van de oprichters, de eerste successen, de eerste angsten…
Ze zitten genesteld in de genen, in het systeem, van het bedrijf en zijn belangrijk.

Toch zijn veel leiders die ik spreek zich weinig bewust van die oorsprong en de waarde daarvan.
Ze richten zich vooral op de toekomst.

Natuurlijk, de toekomst is belangrijk.
Maar als een organisatie teveel van de oorspronkelijke kern afdrijft, gaat er iets essentieels verloren, en is toekomstig succes onzeker.

Bijvoorbeeld: een bedrijf dat ooit begon met een diepe wens om klanten te helpen vanuit kwaliteit, groeit uit tot een organisatie die vooral stuurt op winst.
Daarmee raakt het oorsponkelijke vuur, de energie die alles in beweging zette, zoek.

Er is een systemische mismatch en die is voelbaar.
Het stroomt niet.
Mensen, klanten maar ook medewerkers, haken af.

Organisaties die hun oorsprong verloochenen, komen vaak voor allerlei problemen te staan:

• De cultuur verarmt. Medewerkers voelen geen verbinding meer. Ze volgen processen, maar missen het ‘waarom’.
• De keuzes worden stuurloos en reactief. Winst op korte termijn gaat boven betekenis en lange termijn waarde.
• Klanten herkennen zichzelf niet meer in de organisatie. Wat ooit uniek en waardevol was, vervaagt.
• Innovatie stokt of gaat in de verkeerde richting. Experimenten gaan alle kanten op.

Veel leiders proberen dit te repareren met strategieën of KPI’s.
Dat lijkt misschien eventjes goed te werken, maar op lange termijn lost het niets op.

Veel beter is het om het oorspronkelijke kompas weer op te zoeken en de verbinding daarmee te herstellen.
Niet om de tijd terug te draaien, maar om de eigenheid en echtheid terug te brengen in het hart van de organisatie.
Om het systeem weer kloppend te maken.

Hoe doe je dat?

Onderzoek de oorsprong: praat met oprichters. Of anders: doe onderzoek. Wat was hun drijvende kracht, wat was de context, wie waren de eerste klanten en wat de eerste produkten of diensten? Wat maakte dit bedrijf levensvatbaar? Wat werkte toen?

Vertaal het naar nu: Welke drijfveren uit het begin kunnen vandaag nog steeds richting geven aan keuzes en cultuur? Hoe kun je die in het huidige kompas verankeren? En welke onderdelen of keuzes staan te ver van die oorsprong af?

Maak het voelbaar: betrek medewerkers door gedrag en keuzes die aansluiten bij die oorspronkelijke kern te belonen. Vertel de verhalen over het ontstaan en de oorspronkelijke missie, maak dat op allerlei manieren zichtbaar.

Organisaties die dit goed doen, behouden hun eigenheid en aantrekkingskracht.
Een goede reden dus om niet alleen vooruit te kijken, maar ook achterom.

Hoeveel aandacht besteed jij aan de oorsprong van jouw organisatie?
En hoe maak je dat voelbaar voor medewerkers en klanten?