Heb je de finale Wimbledon gezien tussen Djokovic en Kyrgios?
Wow wat heb ik genoten van die pot.
Vooral van Kyrgios, ook wel het enfant terrible genoemd. 

De manier waarop hij speelt, met al zijn rebelsheid, onverwachte ballen en knallende energie, hield mij aan de buis gekluisterd. 
Ik was direct fan van hem.  

Dit terwijl er ook veel mensen zijn die een enorme hekel aan hem hebben en zijn rebelse gedrag zeker niet waarderen. 
Dat snap ik heel goed, want hij gaat over grenzen heen.  

En juist dat ook, fascineert mij.  

Want het is een mooi voorbeeld van hoe ‘overlevingsgedrag’ zich kan uiten. 
Ook wel het gedrag dat je beschermt en dat ervoor zorgt dat je je staande kunt houden in stressvolle situaties.  

Zo zag je bij Kyrgios heel duidelijk dat door de enorme druk hij erop gericht was om alles en iedereen verantwoordelijk te stellen voor zijn pijn en stress.
De oorzaak zoekt hij op dat soort momenten buiten zichzelf.  

Deze vorm van overlevingsgedrag wordt ook wel de ‘valse rechtvaardigheid’ genoemd, en zorgt ervoor dat gevoelens van boosheid en onrechtvaardigheid de boventoon voeren en dat hij direct in de aanval schiet bij een confrontatie.

Niet altijd handig, wel een vorm van overleven, en voor zijn onbewuste gevoel heel erg nodig bij grote druk.

Ik hou ervan om op die manier naar gedrag van mensen te kijken.
Dat doe ik ook met de leidinggevenden die ik begeleid in hun leiderschap. 

Want iedereen heeft, min of meer, een vorm van overlevingsgedrag ontwikkeld.
Het bestaat in allerlei vormen en maten.

Het beschermt je op een bepaalde manier tegen stress of pijn.

Denk bijvoorbeeld aan gedrag van:  

• de ‘valse sterkte’ waarbij je zaken liever zelf op je neemt, eigen behoeften ontkend en het verstand voorrang krijgt boven het gevoel. Kwetsbaarheid komt in dit gedrag niet voor omdat dat een teken is van zwakheid.
• de ‘valse hoop’ waarbij alles erop gericht is te blijven geven in de hoop ooit iets terug te krijgen. Inlevingsvermogen, geen nee kunnen zeggen, ongevraagde diensten aanbieden en zichzelf wegcijferen voor anderen. 
• de ‘valse schuld’ waarbij de basisgedachte is ‘het zal wel aan mij liggen dat dit gebeurt’, ‘ik ben niet goed genoeg’. Niet willen opvallen, conflicten vermijden, zichzelf kleineren en ongunstig vergelijken met anderen horen bij dit gedrag.  

Al deze vormen van gedrag, in welke vorm of in welke mate dan ook, beschermen je dus op een bepaalde manier tegen stress of pijn.
En dat gedrag was ooit nodig, daarom heb je het vaak al in je vroege kinderjaren ontwikkeld. 

Maar het kan je nu behoorlijk in de weg zitten, omdat je merkt dat je strategie je niet meer helpt maar juist tegenwerkt.  

Dat het je dus niet helpt in je leiderschap als je bijvoorbeeld altijd de sterke bent en altijd alles vanuit je verstand doet en jezelf niet laat zien als leider. 

Dan word je ‘overlevingsgedrag’ je grootste valkuil en beperkt het je invloed als leider.

Op het moment dat je dat merkt, is het tijd voor een positieve verandering.

Het goede nieuws is, het veranderen van dat gedrag is goed mogelijk.  

Het slechte nieuws is, het veranderen van dat gedrag is geen quick fix en niet altijd makkelijk.  

Bijvoorbeeld omdat:  

• je er nog (onbewust) voordeel bij hebt zoals aanzien, geld, succes; 
• je denkt dat je er nadeel van ondervindt als je het gedrag verandert; 
• mensen in je omgeving het van jou gewend zijn en je bent bang voor onprettige reacties. 

Als je hier iets mee wilt, dan is de eerste stap hierin dat je weet welk gedrag jij hebt ontwikkeld om jezelf te beschermen.
Als je dat weet en ziet wanneer het gebeurt, kan je steeds weer kiezen voor ander gedrag.

Het vraagt dus inzicht en oefening zodat je je invloed als leider vergroot.  

Ik ben ervan overtuigd dat als Kyrgios op stressvolle momenten niet steeds alles en iedereen de schuld geeft en zich niet laat overmannen door boosheid, dat hij, met zijn eigenheid, een nog mooiere en betere speler zou zijn en dat hij de trofee mee naar huis neemt. Wie weet wat de toekomst brengt……